Procesor
Procesor uczestniczy w niemalże każdym momencie korzystania z komputera. Można śmiało powiedzieć, że jest to serce całego zestawu. Najsilniej wykorzystują go programy takie jak Word, Excel, przeglądarki internetowe, komunikatory internetowe, odtwarzacze multimedialne i inne nie związane bezpośrednio z tworzeniem grafiki. Im lepszy procesor tym często krótszy czas uruchamiania komputera (ładowania systemu). uruchamiania programów, wykonywania obliczeń (np. w Excelu lub programach stricte naukowych), rozpakowywania plików (choć to akurat zależy jeszcze od innych czynników) itp.
Architektura (32 lub 64 bity)
Może wpływać w pewnym stopniu na szybkość niektórych operacji na komputerze (operacje na dysku, w tym np. kopiowanie plików) pod warunkiem korzystania z odpowiedniego systemu (np. właściwa edycja Windows 7 / Windows Vista). Nie ma jednak często większego znaczenia dla standardowo używanych programów. Istotna dla programów naukowych korzystających z obliczeń na dużych liczbach. Generalnie procesor o architekturze 64 bitów zwiększy w stosunkowo niewielkim stopniu komfort pracy. Warto do niego dołożyć jeżeli jest niewiele droższy od modelu 32-bitowego. Dzisiaj odchodzi się już w zasadzie od architektury 32-bitów, więc wybierając nowy procesor najczęściej nie ma potrzeby zwracać na nią uwagi.
Ilość rdzeni (1,2,3,4,6,8… z technologią Hyper Threading i Turbo Boost)
Można w uproszczeniu powiedzieć, że każdy dodatkowy rdzeń działa podobnie jak każdy dodatkowy procesor. W skrócie oznacza to, że możemy wykonać pewne czynności nawet kilka razy szybciej (program musi potrafić wykorzystywać dodatkowe rdzenie). Większość współczesnych programów korzysta wprawdzie z jednego rdzenia, ale pozostałe mogą być np. używane przez system, przez co praca na programach będzie nieco efektywniejsza.
Korzystanie z wielordzeniowych procesorów opłaci się nam szczególnie jeżeli wykonujemy kilka operacji na raz – np. jednocześnie kopiujemy coś i wykonujemy obliczenia.. Wtedy do każdego zadania zostanie wykorzystany inny rdzeń. Dodatkowe rdzenie przydają się także przy obróbce filmów, rozpakowywaniu plików, renderingu zdjęć, w fizyce, matematyce itd. Jeżeli nasz program potrafi korzystać z wielu rdzeni, możemy nawet kilkakrotnie skrócić wykonywanie wspomnianych zadań. Większość procesorów ze średniej półki posiada 2 lub nawet 4 rdzenie.
Inna technologia – Hyper Threading (HT) to w dużym uproszczeniu (nie będę tu poruszał tematu wątków) podzielenie rdzenia na pół. Mając procesor 1 rdzeniowy, ale z technologią HT, możemy powiedzieć w pewnym sensie , że mamy pół-procesor 2 rdzeniowy ;).. tzn. np. procesor 2Ghz = 1Ghz x 2 rdzenie. Możemy wówczas korzystać z zalet posiadania 2 rdzeniowego procesora. Dodam, że np. Windows 7 każdy rdzeń „widzi” jako osobny procesor, a rdzeń obsługujący HT jako dwa procesory tzn., że mając procesor 4 rdzeniowy z HT, nasz komputer traktuje to jak 8 procesorów.
Funkcja Turbo Boost natomiast to dodatkowe usprawnienie pozwalające zwiększyć szybkość działania wielu programów. Funkcja ta potrafi w skrócie „łączyć” ze sobą wspomniane rdzenie (nie zawsze jesteśmy w stanie wykorzystać wszystkie 4,6 rdzeni – najczęściej część z nich jest nieużywana lub też słabo eksploatowana – wtedy właśnie przydaje się Turbo Boost).
Taktowanie
Częstotliwość taktowania procesora ma często dosyć spory wpływ na szybkość działania większości programów. Podaje się ją w Gigahercach (Ghz) – im wyższa cyferka tym teoretycznie jest on w stanie wykonać operacji w tym samym czasie co wpływa oczywiście na szybkość uruchamiania aplikacji, jak i komfort pracy. Napisałem teoretycznie, gdyż porównując częstotliwość dwóch procesorów musimy to robić w obrębie tej samej serii (o tym za chwilę). Dopiero wtedy możemy je porównywać.. Jest bowiem tak, że nie zawsze procesor 2,5Ghz jest szybszy od 2Ghz.. 🙂
Serie procesorów
Producenci wypuszczają na rynek różne modele procesorów wyposażonych w na pozór takie same parametry. W praktyce tańsze modele są często pozbawione pewnych funkcji, które powodują że procesor taktowany tą samą częstotliwości i z identyczną liczbą rdzeni pracuje znacznie wolnej. I tak oto możemy wyróżnić (od najwydajniejszych w dół) w przypadku firmy Intel i AMD – i7, Phenom II X6, Phenom II X4, Core2 Quad, i5, Phenom QuadCore, i3, Athlon II X4, Phenom II X3, Athlon II X3, Core2 Duo, Dual-Core, , Phenom II X2, Pentium… choć i to porównanie jest niekompletne, gdyż z łatwością znajdziemy możemy w tym rankingu zamieszać.. (podałem to jako ciekawostkę, by pokazać ile jest różnych rodzin procesorów różniących się np. zastosowaniem – przykładowo nie wymieniony tutaj Intel Atom sprawdzi się w małych netbookach ze względu na mniejsze zużycie prądu, ale jeżeli mielibyśmy go zamontować na zwykłym komputerze to już lepiej sięgnąć po stary i tańszy pentium IV – będzie znacznie szybszy i zapłacilibyśmy zapewne znacznie mniej)
Aby ocenić wartość danego procesora można zapoznać się z aktualizowanym codziennie rankingiem, dostępnym na stronie https://www.cpubenchmark.net/
